Je eerste project op de breimachine? Begin altijd met een proeflapje.
Het lijkt misschien een extra stap, maar het bespaart je veel frustratie:

• Je ontdekt welke steekgrootte (spanning) het beste werkt voor je garen.
• Je ziet hoe je garen zich gedraagt op jouw machine.
• Je kunt berekenen hoeveel steken en rijen je nodig hebt voor je project.

Wat is steekgrootte (spanning)?

De steekgrootte is de instelling op je breimachine die bepaalt hoe groot of klein je steken worden. Bij de meeste machines stel je dit in met een draaiknop op de slede (meestal van 0–10).

• Hoe hoger het getal, hoe losser en groter de steken.
• Hoe lager het getal, hoe strakker en kleiner de steken.

De juiste steekgrootte hangt af van:

• Het garen dat je gebruikt (dik/dun, soepel/stug).
• Het type machine (fijn-, midden- of grofbreier).
• Het gewenste resultaat: wil je een soepelvallend kledingstuk of een stevig lapje?

Waarom een proeflapje breien?

Elk garen, elke machine en zelfs elke breier is anders. Zelfs als je hetzelfde garen en patroon gebruikt, kan jouw steekverhouding anders uitvallen.

Een proeflapje helpt je:

• Te bepalen of je garen geschikt is voor de naaldafstand van je machine.
• De werkelijke steekverhouding te berekenen (steken en rijen per 10 cm).
• Te zien of je de steekgrootte moet aanpassen.

Praktisch aan de slag

Nu je weet waarom een proeflapje zo belangrijk is, gaan we stap voor stap oefenen.
Voor deze les maak ik het je makkelijker door te verwijzen naar de basisuitleg van enkele technieken die je nodig hebt:

• KB01 – Open opzet
• KB02 – Open afkanten
• KB03 – Snelle gesloten opzet
• KB04 – Kleur wisselen
• KB05 – Steek manueel doorbreien met contrastgaren
• KB06 – Steek door steek afkanten

Deel 1: Steekgrootte bepalen (snelle testlapjes)

Voor je een groter proeflapje breit, maak je eerst een snelle test om te zien welke spanning je het mooist vindt.

1. Zet een 30-tal steken op met de open opzet
2. Brei een 20-tal rijen op een gemiddelde steekgrootte (bijv. stand 5).
3. Verander naar een hogere steekgrootte (bijv. 7) en brei nog 20 rijen.
4. Verander naar een lagere steekgrootte (bijv. 3) en brei weer 20 rijen.
5. Haal het werk van de machine zonder af te kanten (gewoon van de naalden schuiven).
6. Bekijk en voel de lap:
   • Welke sectie ziet er het mooist uit?
   • Welke voelt goed aan voor je project?
7. Noteer je keuze.

Tip: Nog niet tevreden? Herhaal de test met iets andere instellingen.

Deel 2: Het echte proeflapje breien

Nu je weet welke steekgrootte het beste werkt, maak je een betrouwbaar proeflapje.

1. Snelle opzet over 60 steken.
2. Brei 20 rijen in je gekozen steekgrootte.
3. Brei 2 rijen in contrastgaren (markering).
4. Brei 30 rijen.
5. Markeer het meetvlak: brei de 21ste naald links en rechts door met contrastgaren (zo weet je straks waar je moet meten).
6. Brei nog eens 30 rijen.
7. Brei 2 rijen in contrastgaren.
8. Brei nog 20 rijen.
9. Kant af lus door lus.

Tip: Wil je meerdere techniecken toepassen in je breiwerk? Maak dan voor iedere techniek een apart proeflapje

Rusten en meten

• Laat het lapje minstens 24 uur rusten (plat liggend).
• Meet het middenvlak tussen de markeringen: hoeveel steken en rijen per 10 cm?
• Noteer je resultaten: dit zijn de getallen waarmee je je patroon aanpast.

Tip: Bewaar je proeflapjes! Schrijf op een label: garen, machine, steekgrootte en datum. Zo bouw je een handige bibliotheek voor toekomstige projecten.

Nog een belangrijke opmerking:

Een proeflapje is pas écht betrouwbaar als je het behandelt zoals je ook met je uiteindelijke project zou doen. Was en droog en strijk je proeflapje dus op dezelfde manier als je van plan bent om met je afgewerkte breiwerk te doen.

Waarom?

• Krimp of rek: Veel garens veranderen na de eerste wasbeurt; ze kunnen iets krimpen of juist wat soepeler worden.
• Structuur: Wassen laat het breiwerk zich “zetten”, waardoor de steken gelijkmatiger worden.
• Betrouwbare meting: Pas na wassen, drogen en strijken krijg je een steekverhouding die klopt voor je uiteindelijke project.

Volgende les:
In Les 2 leer je hoe je met deze cijfers de grootte van je breiwerk kan berekenen.